Neden Kural Koymalıyız?
Özgüveni yüksek, disiplinli, empatik, sorumluluk sahibi çocuklar yetiştirmek için kural koymalıyız.
Nasıl Kural Koymalıyız?
- Kurallar anlaşılır ve net olmalıdır.
- Ayrıca kural sayısı mümkün olduğunca azaltılmalıdır. Kuralların fazlalığı çocuğun sürekli kısıtlanma hissini yaşaması riskini de beraberinde getirir. Bu sebeple sizler için olmazsa olmaz kuralları belirlemeniz gerekir.
- Kuralları koyarken anne ve babanın birlikte karar vermesi ve kuralı karşılıklı tutarlı bir şekilde uygulamaları önemlidir. Hatta kuralı koyarken çocuğun da fikri ve onayı alınabilir. Sonuçta kuralı çocuk uygulayacaktır. Güçlü taraf olan yetişkinin kafasına göre kural koyması ve sürekli çocuktan bu kurallara itaat etmesinin istenmesi çocuğu dinlenmeyen, engellenen, değersiz bir nesne haline getirebilir.
- Kurallar inandırıcı, mantıklı ve geçerli bir nedene dayandırılmalı ve arka plandaki neden çocukla paylaşılmalı. Bu bir hafta sonu aile paylaşım toplantısında dile getirilebilir. Her bireye söz hakkı tanınarak düşüncelerini beyan etmesi kuralın benimsenmesi adına önem taşır.
- Kuralların uygulanmasında tutarlılık önemlidir. Kurallar ebeveynin o anki duygu durumuna göre bazen uygulanıyor bazen uygulanmıyorsa, çocuk için kafa karıştırıcı bir hal alır. Aynı zamanda kurala uyulmadığında çocuk ne olacağını da bilmelidir. Farklı farklı uygulamalar, verilen sözlerin tutulmaması ebeveynin yetkinliğine zarar verir ve güveni sarsar.
- Kurallar konusunda öncelikle ebeveynler model olmalıdır. Doğal olarak uygulanan kurallar daha çabuk içselleştirilerek hayata geçirilir. Çocuklar kulaklarıyla duyarak değil gözleriyle gözlemleyerek öğrenirler.
- Çocuklara yapmaması gerekenleri yaptıklarında uyarmak yerine, yapması gerekenleri yaptıklarında teşvik edip pekiştirmek daha doğru bir davranıştır.
- Kurallar bir tabu olarak algılanmamalı, işe yaramayan ve gelişimi desteklemeyen kurallar derhal yenisiyle değiştirilmeli veya tamamen kaldırılmalıdır. Sonuçta kurallar çocuk gelişimi için bir araçtırlar ve amaç haline getirilmemelidirler.
- Kuralları hatırlatmak amacıyla somutlaştırmak için küçük çocukların görebileceği bir yere resimlerden, şekillerden, sembollerden yararlanarak somut hale getirerek asmak, yaşı büyük olanlarda ise uygun olduğu durumlarda karşılıklı imzalayarak yazılı hale getirmek daha sonradan çıkabilecek anlaşmazlıkların önüne geçecektir.
- Kurallarla ilgili olarak hayır demeyi bilmemiz ve net bir şekilde nasıl diyeceğimize özen göstermemiz gerekir. Çocuğun göz hizasına inilerek, söylenilmek istenenin kararlı ve sakin bir şekilde, uygun bir dille ve kısa olarak çocuğa söylenmesi uygundur. Net olmak; bağırıp çağırmak, öfkeyle söylemek, yüksek sesle veya sert bir şekilde söylemek, söylenmek demek değildir.
Çocuğunuz Koyduğunuz Kurallara Uymuyorsa…
- Çocuğunuz beraber belirlediğiniz bir kurala uymuyorsa, öncelikle sakin bir ses tonu ile ilgili kuralı tekrarlayın. Bunu yaparken, çocuğunuzla aynı seviyede olmayı ve göz kontağı kurmayı ihmal etmeyin.
- Kuralı tekrarlarken, “lütfen, rica etsem, yalvarırım” gibi sözcükler yerine, kararlı ancak sert olmayan bir ses tonu ile, “…….yapmanı bekliyorum” demeyi deneyin.
- Yüksek ses, bağırma, şiddet uygulama, aşırı öfkelenme gibi tavırlar çocuğun kurala uymasını kolaylaştırmadığı gibi, anne babadan korkmasına ve ilerleyen zamanlarda onların anne babalık becerilerine saygı duymamasına sebep olabilir.
- Kuralı tekrarladıktan sonra, çocuğunuz hala uymayı reddediyorsa, “Peki, üstüne hırkanı giymediğin ve hava çok soğuk olduğu için, bu şekilde dışarı çıkmıyoruz” diyerek, davranışının sonucunu yaşamasını sağlayın.